Komiteti i Punëve të Jashtme ka vlerësuar angazhimin e palëkundur të Shqipërisë për anëtarësim në BE në një raport të miratuar të mërkurën.

Raporti vëren polarizimin e vazhdueshëm politik të karakterizuar nga retorikë konfrontuese dhe bën thirrje për dialog politik më konstruktiv dhe gjithëpërfshirës. Eurodeputetët shprehin shqetësim serioz për ndikimin e huaj keqdashës, veçanërisht nga burime të lidhura me Kremlinin, i cili kërcënon institucionet demokratike të Shqipërisë dhe ambiciet e anëtarësimit në BE. Ata bëjnë thirrje për një qëndrueshmëri më të madhe institucionale ndaj abuzimeve me financimin politik, manipulimit të medias dhe kërcënimeve kibernetike.

Eurodeputetët mirëpresin Programin e ri prej 922 milionë eurosh për Reformën dhe Rritjen, i dedikuar për Ballkanin Perëndimor, i cili do të mbështesë Axhendën e Reformave të Shqipërisë sapo të përmbushen kushtet. Hapja e zyrës së antenës së Parlamentit Europian në Tiranë shihet si një hap jetësor për të forcuar lidhjet midis BE-së, institucioneve lokale dhe partnerëve të shoqërisë civile nga i gjithë rajoni i Ballkanit Perëndimor.

Raporti pasqyron zgjedhjet parlamentare të majit 2025, duke i përshkruar ato si konkurruese, por të zhvilluara në një mjedis shumë të polarizuar, me shqetësime mbi përdorimin e burimeve administrative. Eurodeputetët u bëjnë thirrje partive politike shqiptare të angazhohen për reforma gjithëpërfshirëse zgjedhore në përputhje me rekomandimet e OSBE/ODIHR dhe Komisionit të Venedikut.

Progresi i bërë me reformat gjyqësore dhe hetimet për korrupsionin e nivelit të lartë janë të mirëpritura, megjithëse ndërhyrja politike mbetet një sfidë, thuhet në raport. Eurodeputetët bëjnë thirrje për përpjekje të vazhdueshme për të mbrojtur pavarësinë gjyqësore dhe për të rritur llogaridhënien.

Raporti do të paraqitet për votim në një seancë plenare të Parlamentit Europian në të ardhmen.

Kur kisha nënën tek Trauma, veç lekë kërkonin dhe të drejtonin: shko merr këtë aty. I linin njerëzit derisa na drejtonin për të blerë protezë dhe të gjitha gjërat e nevojshme për ndërhyrjen. Nuk ia mban kujt të ankohet, sepse nuk të kapin me dorë”. Kjo është vetëm një nga dëshmitë e familjarëve për përvojën e tyre me korrupsionin në spitalet shqiptare, e publikuar në raportin “Vlerësim i perceptimit të publikut shqiptar mbi korrupsionin në sektorin e shëndetësisë” nga shoqata “Together for Life”.

Raporti i publikuar në maj 2025 bazohet në anketimin e 1 mijë qytetarëve dhe njerr në pah një fenomen mjaft shqetësues në sektorin e shëndetësisë. Të dhënat tregojnë se 8 në 10 persona shprehin bindjen se sistemi shëndetësor në Shqipëri është i korruptuar.

83% e të anketuarve e konsiderojnë sistemin shëndetësor si të korruptuar,” thekson raporti.Alma Lahe, një prej eksperteve të këtij raporti, argumenton se ajo që i prek pacientët dhe për të cilën ata tregojnë ndjeshmëri më të madhe është korrupsioni i vogël, që e ndjejnë drejtpërdrejt në xhepin e tyre.

“Nga raporti i publikuar nga TFL rezulton se korrupsioni është një fenomen mjaft i përhapur në këtë sektor dhe ai është i përhapur në të gjitha nivelet, duke filluar nga korrupsioni i ‘vogël’ nëpërmjet mirëmbajtjes së ofruesve të shërbimit që kërkojnë, apo pranojnë pagesë jo formale nga pacientët për shërbime që duhet të ofrohen falas dhe deri te korrupsioni i ‘madh’ që përfshin institucionet e larta dhe që ka të bëjë me procedurat tenderuese në infrastrukturë, pajisje apo shërbime,” tha Lahe për BIRN.

Raporti i Shoqatës “Together for Life” tregon se korrupsioni ka prekur të gjitha nivelet e sistemit shëndetësor. Spitalet universitare perceptohen si më të korruptuarat nga 8 në 10 të anketuar (81%); spitalet rajonale perceptohen si shumë të korruptuara nga 76% e të anketuarve, ndërsa spitalet bashkiake perceptohen si shumë të korruptuara nga 60% e burrave dhe 55% e grave.

Presidenti i Këshillit Kombëtar të Urdhrit të Mjekëve, Dritan Trepça është i vetëdijshëm se korrupsioni në sistemin shëndetësor perceptohet si një ndër format më shqetësuese të korrupsionit publik për qytetarët.

“Një nga burimet më të zakonshme të perceptimit për korrupsion në shëndetësi është praktika e ryshfetit apo ‘bakshishit’ për mjekët, infermierët, apo personelin tjetër për të marrë kujdes të favorshëm, më të shpejtë, apo më të kujdesshëm. Këto praktika, ndonëse shpesh justifikohen si ‘traditë’ apo ‘falënderim’, në realitet ushqejnë një sistem informal pagesash që cenon barazinë në qasje,” tha Trepça.

Gjetjet e raportit të shoqatës “Together for Life” tregojnë se 70% e pacientëve kanë paguar ryshfet për shërbimin e kërkuar, sepse u është lënë të kuptohet se ndryshe nuk do ta merrnin atë shërbim. Ndërkohë, 53% e të anketuarve thonë se kanë paguar për të marrë shërbim më të mirë, 42% për të përshpejtuar marrjen e shërbimit dhe 22% të pacientëvë u është kërkuar pagesë drejtpërdrejt nga stafi.

“Tre në katër pjesëmarrës (75%) raportojnë se kanë dhënë ryshfet për kryerjen e operacioneve dhe trajtimeve. Kjo sugjeron një presion të madh mbi pacientët për të siguruar trajtim adekuat në raste urgjente ose jetike,” thekson raporti.

“Vizitat në spitalet publike (56%) dhe lindjet e kujdesi obstetrik-gjinekologjik (52%) janë ndër shërbimet për të cilat pjesëmarrësit në anketë pranojnë se kanë dhënë ryshfet”, nënvizohet në raportin “Vlerësim i perceptimit të publikut shqiptar mbi korrupsionin në sektorin e shëndetësisë”.

Rreth 2 në 3 të intervistuar (63%) mendojnë se shkaku kryesor i përhapjes së korrupsionit në sistemin shëndetësor është kultura e pranuar e ryshfetit në shoqërinë shqiptare. Sipas raportit, mungesa e kontrollit dhe e ndëshkimeve nga autoritetet është faktori kryesor që nxit korrupsionin në shëndetësi. Po ashtu, qytetarët përmendin keqmenaxhimin dhe mungesën e transparencës, mungesën e vetëdijes dhe guximit për të raportuar korrupsionin, pagat e ulëta të personelit shëndetësor si dhe nënfinancimin e sistemit nga shteti si shkaqe kryesore.Doktor Trepçka nga Urdhri i Mjekëve thotë se perceptimi për korrupsionin në sektorin e shëndetësisë është një ndër pengesat për ndërtimin e një sistemi të drejtë, efikas dhe të besueshëm.

“Korrupsioni i perceptuar, edhe kur nuk është i faktuar, në çdo rast krijon një klimë mosbesimi që dëmton si qytetarin, ashtu edhe vetë profesionistin. Zgjidhja kërkon një qasje të gjithanshme: transparencë, drejtësi, ndërgjegjësim dhe forcim të institucioneve,” thekson ai.

Lahe nga shoqata “Together for Life” thekson se shoqëria civile ka një rol të rëndësishëm në monitorimin e institucioneve, me qëllim që të kërkojë transparencë.

Është roli dhe misioni i shoqërisë civile të jenë aktivë në monitorim dhe në të kërkuarit nga institucionet të jenë më transparente, të përgjegjshme dhe llogaridhënëse”, thotë ekspertja Alma Lahe.

Ekspertët e raportit rekomandojnë ndër të tjera se: “Për të rikthyer besimin e publikut, është thelbësore që rastet e korrupsionit të ndiqen dhe ndëshkohen në mënyrë të drejtë, të paanshme dhe në kohë nga autoritetet përkatëse. Kjo përfshin zbatimin konsekuent të ligjit dhe shmangien e çdo tolerance ndaj praktikave korruptive në sektorin shëndetësor”./Reporter.al

Dollari amerikan do të bjerë në nivelet e regjistruara gjatë pandemisë Covid në mesin e vitit 2026, i goditur nga uljet e normave të interesit dhe ngadalësimi i rritjes, sipas parashikimeve nga Morgan Stanley.

Indeksi i dollarit amerikan do të bjerë rreth 9 përqind rreth kësaj kohe në vitin 2026, parashikuan strategët. Kjo do të përkeqësojë rënien e kohëve të fundit të dollarit amerikan, pasi trazirat tregtare rëndojnë mbi monedhën amerikane.

“Ne mendojmë se normat dhe tregjet e valutave kanë hyrë në trende të konsiderueshme që do të vazhdojnë, duke e çuar dollarin amerikan shumë më poshtë, pas dy vitesh tregtie të lëkundura brenda intervaleve të gjera” shpjeguan ata.

Raporti i Morgan Stanley u bashkohet shumë analistëve ekonomikë që vënë në pikëpyetje perspektivën për dollarin, ndërsa tregtarët peshojnë qasjen shkatërruese të Presidentit të SHBA-së Donald Trump.

Indeksi i dollarit amerikan ka rënë me gati 10% që nga kulmi i shkurtit, ndërsa politikat tregtare të Trump ndikojnë negativisht në asetet amerikane, duke vënë në pikëpyetje rolin kryesor të dollarit në ekonominë botërore.

Fituesit më të mëdhenj nga dobësimi i dollarit do të jenë euro, jeni dhe franga zvicerane, që konsiderohen si rivalët e monedhës amerikane për të qenë asete të sigurta globale, shkruan strategët e Morgan Stanley. Ata e shohin euron të rritet në nivelin 1.25 në vitin 2026 nga rreth 1.13 që është tani, ndërsa dollari do të vazhdojë rënien. Jeni, që aktualisht tregtohet me rreth 143 për dollar, mund të forcohet në 130, thanë analistët.

Banka tha se rendimentet e obligacioneve 10-vjeçare të thesarit do të arrijnë në 4 përqind deri në fund të vitit 2025 dhe do të pësojnë një rënie shumë më të madhe në vitin 2026, ndërsa Rezerva Federale e SHBA-së do të ofrojë ulje të normës së interesit prej 175 pikësh bazë.