Përdorimi i inteligjencës artificiale po rritet me shpejtësi në Shqipëri, ku rreth 20 deri në 23 për qind e qytetarëve me akses në internet përdorin tashmë ChatGPT, sipas një analize të bazuar në të dhëna nga SimilarWeb, INSTAT dhe Google Trends.
Në vitin 2023 përdorimi ishte rreth 8 për qind, ndërsa në vitin 2025 numri i përdoruesve aktivë llogaritet të ketë arritur në 600 deri në 700 mijë shqiptarë.
Sipas analizës, grupmoshat 16–35 vjeç përbëjnë pjesën më të madhe të përdoruesve, ndërsa përdorimi është më i lartë në Tiranë, Durrës, Fier, Elbasan dhe Shkodër.
ChatGPT po përdoret kryesisht për qëllime arsimore (35–40%), për punë dhe biznes (20–25%), por edhe për kërkime, argëtim dhe këshilla personale.
Përdoruesit e rinj e shohin ChatGPT-në si një “mësues dixhital”, ndërsa profesionistët e IT-së, gazetarët dhe mësuesit e përdorin për të rritur produktivitetin. Nga ana tjetër, grupmoshat mbi 40 vjeç e përdorin më pak dhe me kujdes, kryesisht për ndihmë praktike në përkthime apo dokumente.
Megjithatë, ekspertët paralajmërojnë se rritja e varësisë mendore nga inteligjenca artificiale mund të sjellë dobësim të mendimit kritik. Rreziku nuk qëndron tek “makina që sundon”, por tek “njeriu që pushon së menduari”.
Uniformizimi i mendimeve dhe besimi i verbër tek përgjigjet automatike mund të ndikojnë në mënyrën se si njerëzit analizojnë informacionin.
Sipas parashikimeve, deri në vitin 2028, përdorimi i platformave të ngjashme me ChatGPT mund të arrijë deri në 45 për qind të popullsisë online shqiptare, duke transformuar ndjeshëm arsimimin, median, administratën dhe biznesin.
Sfida kryesore mbetet ruajtja e mendimit njerëzor dhe etikës në përdorimin e inteligjencës artificiale, për të mos u shndërruar nga “mjeti ndihmues” në “udhëheqës i arsyetimit”.
RREZIQET
- Varësia mendore: shumë njerëz e pyesin ChatGPT për çdo gjë, duke humbur aftësinë për të analizuar vetë.
- Uniformizimi i mendimit: nëse të gjithë përdorin të njëjtin sistem, mendimet bëhen të ngjashme.
- Manipulimi i perceptimit: njerëzit mund të besojnë pa verifikuar, duke e parë AI-në si autoritet absolut.
Në thelb, rreziku nuk është “makina që sundon”, por njeriu që pushon së menduari.
AI është pasqyrë e inteligjencës sonë, jo zëvendësim — për sa kohë që ne e përdorim si mjet, jo si orakull.
