Qeveria do të rishikojë në dy vitet ardhshme skemën e taksimit të pagave duke rritur pragun e pa taksueshem dhe duke rishikuar normat e progresivitetit.

Sipas strategjisë fiskale afatmesme 2024-2027 synohet “Përmirësim i progresivitetit në skemën aktuale të taksimit të të ardhurave nga punësimi, duke lehtësuar kategoritë me të ardhura të mesme dhe duke rritur pragun e aplikimit të normës marxhinale”.

Qeveria argumenton se Shqipëria arkëton në buxhet nga tatimet direkte mbi të ardhurat e biznesit dhe atyre individuale, rreth 40-50 % më pak se vendet e Bashkimit Europian. Kjo diferencë, lidhet kryesisht me 3 faktorë:

-Normat përgjithësisht të ulëta tatimore që zbaton Shqipëria krahasuar me vendet e BE-së;

-Përjashtimet nga tatimi mbi të ardhurat për bizneset dhe individët;

-Mosraportimi/nënraportimi i të ardhurave dhe fitimeve nga bizneset dhe individët.

Sipas projektit të qeverisë drejtimet kryesore të reformës së politikave tatimore për tatimet e entiteteve dhe personave fizikë do të synojnë zgjerimin e bazës së deklarimit të të ardhurave personale, duke ulur pragun e detyrimit për deklarim.

Për këtë qëllim do të krijohet njësia e specializuar në administratën tatimore, e dedikuar për kontrollin e individëve me të ardhura dhe pasuri shumë të larta.

Në dy vitet në vijim do të aplikohet rritje graduale e pagës minimale për efekt të kontributeve dhe pagës minimale për efekt të tatimit mbi pagën, duke synuar njehsimin e tyre në të ardhmen.

Tatimi mbi të ardhurat nga punësimi dhe kontributet e detyrueshme të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore, përbën një burim të rëndësishëm të të ardhurave tatimore në Shqipëri të cila kanë një impakt të rëndësishëm në aktivitetin ekonomik, dhe eficencën e tregut të punës.

Në terma afatmesëm, sistemi aktual i taksimit të punës ka nevojë për ndërhyrje me qëllim reduktimin e ndërlikimeve që shkaktojnë disa baza tatimesh.

Për të rritur të ardhurat nga tatimi mbi pagat administrata tatimore do të rrisë më tej luftën ndaj informalitetit. Në kuadër të strategjisë nën këtë komponent janë parashikuar 7 masa që do ndërmerren për të adresuar fenomenin.

Ndërmarrja e këtyre masave pritet të sjellë një rritje të ardhurave tatimore me 4.9 miliard lek për tatimin mbi të ardhurat personale dhe kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore.

Prioritetet për periudhën 2024-2027 janë rritja me 0.18% e PPB të të ardhurave nga tatimi mbi pagën dhe kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore. Rritja e deklarimit të pagës reale të 16 % të punësuarve.

Përfshirja në skemën e kontribuuesve me 5.5 % pozicione të rinj pune dhe hartimi i planit sektorial për identifikimin e punës së padeklaruar dhe nën-deklaruar.

Burimi: Monitor

Qeveria ka vendosur të kufizojë pagesat në cash për qytetarët brenda vitit 2026, duke bërë të pamundur që gjithçka të paguhet me lekë në dorë siç ndodh aktualisht. 
Me qëllim uljen e përdorimit masiv të parasë fizike në vend, në planin e veprimit 2024-2027 të Ministrisë së Financave thuhet se brenda kësaj periudhe do të vendoset një tavan për pagesat e lejuara me para në dorë mes qytetarëve, si dhe do të ulet tavani që ekziston aktualisht për bizneset që është në vlerën 150 mijë lekë.

Po ashtu ministria e Financave dhe Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve do të hetojnë edhe shkeljen me faturat pasi ka tatimpagues të cilët fragmentarizojnë faturat për të mos kaluar limitin që përcakton ligji.

Hetimi për këtë kategori do të bëhet duke ballafaquar tatimpaguesit që kanë nivel anormal të faturimit cash krahasuar me të ngjashmit e tyre.

Këto masa thuhet në strategji do ndërmerren për shkak se përdorimi i parasë fizike mbetet ende mbizotërues në ekonominë shqiptare. Deri në fund të korrikut jashtë bankave qarkullonin 4 miliardë euro duke u rritur me afro 97 milionë euro krahasuar me korrikun e 2023-shit.

Shkaqet për këtë dominim të parasë fizike përkundrejt kartave apo pagesave online sipas Ministrisë janë të ndryshme ku thelbësore mbeten, kultura jonë për të bërë pagesa, normat e ulta të interesit për depozitat, mungesave e terminaleve POS në dyqane për të paguar me kartë, informaliteti, mungesa e besimit ndaj bankave apo edukimi financiar.

Në dokument thuhet gjithashtu se pagesat fizike, përdoren si alternativë për të fshehur burimin jo të ligjshëm të të ardhurave.

“Burimi i parave cash, nëse një individ ka një të ardhur 80 mijë lek në muaj dhe shpenzon 200 mijë lek në muaj, pra jashtë burimit të ligjshëm, logjikisht që këtë diferencë e ka të krijuar nga burime të paligjshme”, është një nga shkaqet e evidentuara në raport.

Po ashtu do të ngrihet një grup pune Ministria e Financave, Banka e Shqipërisë dhe Shoqata e bankave për të ulur komisionet që aplikojnë bankat për përdorimin e terminaleve POS nga bizneset.

Kështu pritet që të rritet numri i këtyre pajisjeve, që aktualisht është në mbi 18 mijë nga 120 mijë biznese që ka vendi.

Përtej informalitetit e rrezikut të pastrimit të parave që vjen nga volumi i lartë i parasë fizike, ekspertët thonë se po konkurrohen edhe bankat, pasi milionat jashtë bankave po përdoren për biznesin e ‘fajdeve’