Mos e humb zemrën. Ne nuk do të mposhtemi. Dorë për dore do ta zhdukim këtë goditje, këtë njollë të zezë në demokracinë tonë. Unë qëndroj lart, nuk do të përkulem.Gjithçka do të jetë mirë.” Me këtë deklaratë, kryetari i bashkisë së Stambollit Ekrem İmamoğlu, i cili u shkarkua “përkohësisht” nga Ministria e Brendshme pasditen e së dielës, iu drejtua popullit turk, menjëherë pasi një gjykatë caktoi paraburgimin e tij të dielën në mëngjes.
Reagimi i popullatës është dërrmues. Partia e Imamoğlu, socialdemokrate-kemaliste CHP, kishte planifikuar zgjedhjet e brendshme të kandidatit të saj presidencial për këtë të dielë, të cilat tani i ka hapur për anëtarët jopartiakë në dritën e zhvillimeve aktuale, në mënyrë që ata të votojnë simbolikisht Imamoglun në një kuti të posaçme votimi.
Rezultati, radhë të gjata përpara zyrave të partisë CHP në të gjithë Turqinë.
Vështirë se dikush e kishte pritur një nxitim të tillë; në disa pjesë të Stambollit u krijuan radhë të gjata me kilometra dhe bllokime trafiku. Gjendja mes votuesve ishte mjaft luftarake.
Ky është një grusht shteti nga lart,” tha një i moshuar, përpara selisë së partisë CHP në lagjen Üsküdar. “Ne nuk do ta pranojmë këtë”.
Që nga arrestimi i Imamoğlu të mërkurën në mëngjes, Turqia ka qenë në trazira, shumë më tepër se sa pritej më parë. CHP si parti ka kontribuar shumë në këtë.
Në veçanti, lideri i ri i partisë Özgür Özel, i cili fitoi në balotazh kundër liderit të gjatë Kemal Kılıçdaroğlu pas humbjes së tij në zgjedhjet presidenciale të 2023, ka tejkaluar pritshmëritë e tij ditët e fundit.
Gjysmë milioni në rrugë
Të mërkurën pasdite, ai e zhvendosi selinë e tij nga Ankaraja në Bashkinë e Stambollit në Sarachane, dhe që atëherë ka qenë duke koordinuar protestat kundër arrestimit të İmamoğlu.
Ndërsa disa mijëra persona dolën fillimisht për të protestuar para bashkisë, të mërkurën në mbrëmje, numri u rrit në ditët në vijim.
Natën nga e shtuna në të dielë, rreth gjysmë milioni njerëz thuhet se janë mbledhur në Saraçane në solidaritet me İmamoğlu, edhe pse guvernatori i Stambollit, i emëruar nga Presidenti Erdogan, kishte vendosur një ndalim të përgjithshëm të tubimeve dhe demonstratave në të gjithë qytetin të mërkurën. Nuk ishte e dobishme.
Njerëzit dolën në rrugë jo vetëm para bashkisë, por edhe në shumë pjesë të tjera të qytetit, si dhe në Ankara, Izmir, Antalia, Antakia dhe madje edhe në bastionet e AKP-së, si Konia dhe Sivas.
Özgür Özel dhe Ekrem İmamoğlu, dyshja e re e lidershipit të partisë, ia kanë dalë të heqin CHP-në nga mentaliteti i saj disi i rëndë burokratik dhe t’u japin shumë njerëzve përsëri, shpresën se një Turqi ndryshe nga ajo e Erdoganit është e mundur.
Kjo u reflektua në zgjedhjet lokale të marsit 2024, në të cilat CHP jo vetëm që fitoi sërish Stambollin pas vitit 2019, por pushtoi edhe Ankaranë, Izmir, Bursa dhe të gjitha qytetet e tjera turke me një milion banorë, përveç Konias.
CHP e mbyllur
Krahu i vjetër, më nacionalist i partisë rreth Mansur Yavas, kryetarit të bashkisë së Ankarasë, kontribuon gjithashtu në rezistencën e suksesshme të parties, ndaj sundimit arbitrar të Erdoganit.
Edhe pse Yavas konsiderohet si konkurrent i İmamoğlu brenda partisë, ky krah, i cili ishte përgjegjës për sulmet raciste kundër refugjatëve sirianë gjatë fushatës së zgjedhjeve presidenciale dy vjet më parë, tashmë i është nënshtruar plotësisht solidaritetit me İmamoğlu.
Pra, për habinë e Erdoganit, partia aktualisht është në gjendje të mobilizojë njerëz që më parë ishin skeptikë ndaj saj.
Ndoshta edhe nën përshtypjen e kësaj rezistence, gjykata të dielën justifikoi paraburgimin e İmamoğlu, me akuzat për korrupsion ndaj tij dhe jo për mbështetjen e tij të pretenduar për një “organizatë terroriste”.
Ajo që tingëllon si një grindje ligjore, mund të ketë implikime të rëndësishme politike.
Pyetja është se kush do ta përfaqësojë İmamoğlu si kryetar bashkie gjatë gjyqit të ardhshëm ose do ta zëvendësojë nëse ai dënohet.
Nëse paraburgimi do të ishte bazuar në akuza për terrorizëm, Erdogan mund të kishte caktuar një administrator shtetëror për Stambollin, siç bëri në shumë qytete në juglindje të populluar nga kurdët.
Megjithatë, nëse ligji zbatohet, një deputet i cili gjithashtu i përket CHP-së do të marrë detyrën në Stamboll. Kjo do të bënte ndryshimin vendimtar për kontrollin politik të qytetit më të rëndësishëm të Turqisë.
CHP-ja tani duhet të provojë se ka pushtet të qëndrueshëm. İmamoğlu tani do të zhduket në burgun e të burgosurve politikë në Silivri, një periferi perëndimore e Stambollit, ku tashmë mbahen Osman Kavala dhe figura të tjera të njohura të opozitës. Gjyqi ndoshta do të zhvillohet edhe në Silivri, në një dhomë të izoluar në ambientet e burgut.
Prokuroria kundër İmamoğlu është Prokurori i Përgjithshëm famëkeq Akin Gürlek, i cili burgosi edhe ish-kryetarin e HDP-së kurde, Selahattin Demirtaş, në vitin 2016. Gürlek madje është përfshirë personalisht në një rast tjetër kundër İmamoğlu, sepse İmamoğlu dyshohet se e ka fyer atë.
Dilema e Erdoganit
Presidenti Rexhep Tajip Erdogan ndodhet tani në një dilemë të rëndë. Mund të supozohet se ai nuk priste protesta kaq masive.
Akuzat për korrupsion dhe terrorizëm kundër İmamoğlu-së janë aq të fabrikuara, saqë edhe shumë mbështetës të Erdoganit nuk besojnë se ka ndonjë të vërtetë në to.
Prandaj, askush nuk e beson Erdoganin se vetëm “gjyqësori i pavarur” po merr masa kundër İmamoğlu, dhe se ai vetë nuk ka asnjë lidhje me të.
Prandaj, mund të ndodhë që përpjekja e tij për të eliminuar Imamoğlu-n, në fund të fundit do t’i rezistojë atij.
Përsa i përket politikës së jashtme, koha e arrestimit të rivalit të tij më popullor mund të jetë zgjedhur me zgjuarsi, por përsa i përket politikës së brendshme, ai ka ndezur folenë e grerëzave.
Duke pasur parasysh krizën ekonomike që ka vazhduar me vite dhe inflacionin mbi 50 për qind, shumë turq janë varfëruar aq shumë, sa tani janë të ngopur me Erdoganin, i cili kishte sjellë bumin e madh ekonomik në vitet 2000.
Nëse Erdogan tërhiqet përballë protestave dhe liron İmamoğlun, ai do të hyjë në skenën politike si një fitimtar i ndritshëm.
Nëse e dënon, do të krijojë një martir që mund të jetë një barrë e rëndë.
