Çmimi i naftës u rrit dhe tregjet e aksioneve ranë ndërsa investitorët reaguan ndaj sulmeve të SHBA-së kundër objektivave bërthamore në Iran.
Investitorët reaguan ndaj sulmeve të SHBA-së ndaj Iranit gjatë fundjavës, ndërsa Irani dhe Izraeli vazhduan shkëmbimin e zjarrit me raketa të hënën në mëngjes.

Çmimi i naftës së papërpunuar Brent u rrit me rreth 1.53% në 78.19 dollarë për fuçi.

Të dielën, forcat amerikane sulmuan tre objekte bërthamore dhe ushtarake iraniane, duke deklaruar se Teheranit nuk duhet t’i lejohet të zotërojë një armë bërthamore.

Presidenti i Iranit, Masoud Pezeshkian, tha se vendi “nuk do t’i dorëzohet kurrë ngacmimit dhe shtypjes”, ndërsa ministri i jashtëm iranian, Abbas Araghchi, ka mbërritur në Moskë për bisedime me presidentin rus Vladimir Putin.

Çmimi i indeksit S&P 500 ra me 0.13% në 6,010.25 dhe Dow Jones ra me 0.2% në 42,431.00. Sakaq, Nasdaq ra me 0.18% në 21,804.50 të hënën në mëngjes.

Në tregtimin aziatik, indeksi Nikkei 225 i Tokios ra me 0.19% në 38,331.12, Kospi në Seul ra me 0.3% në 3.012,88, dhe S&P/ASX 200 i Australisë ra me 0.37% në 8,474.40.

Indeksi Hang Seng i Hong Kongut dhe Indeksi i Përbërë i Shangait ishin në territor pozitiv, me fitime përkatëse prej 0.35% në 23,611.68 dhe 0.13% në 3,364.29.Konflikti, i cili u ndez pas një sulmi izraelit kundër Iranit më 13 qershor, ka rritur çmimet e naftës, të lidhura me statusin e Iranit si një prodhues i madh i naftës.

Kombi ndodhet gjithashtu në Ngushticën e Hormuzit, nëpër të cilën kalon pjesa më e madhe e naftës bruto në botë.

Investitorët janë të shqetësuar se Teherani mund të vendosë të bombardojë infrastrukturën e naftës në vendet fqinje ose të bllokojë anijet cisternë që të udhëtojnë nëpër Ngushticën e Hormuzit.

Kompania e transportit detar Maersk tha të dielën se po vazhdonte të operonte nëpër ngushticë, duke shtuar: “Ne do të monitorojmë vazhdimisht rrezikun e sigurisë për anijet tona specifike në rajon dhe jemi gati të ndërmarrim veprime operative sipas nevojës”.

Sipas të dhënave të gjurmimit të anijeve të përpiluara nga Bloomberg, dy supertankerë Coswisdom Lake dhe South Loyalty u kthyen në U në Ngushticën e Hormuzit të dielën.

Situata tani varet nëse Teherani vendos të zgjedhë agresionin apo një përgjigje më diplomatike ndaj sulmeve të SHBA-së dhe Izraelit.

Irani mund të përpiqet të mbyllë rrugën ujore duke vendosur mina përgjatë ngushticës ose duke goditur dhe kapur anije. Megjithatë, kjo ka të ngjarë të përballet me një përgjigje të fuqishme nga marina amerikane, që do të thotë se rritja e çmimit të naftës mund të mos jetë e qëndrueshme.

Disa analistë mendojnë gjithashtu se Irani nuk ka gjasa ta mbyllë rrugën ujore sepse vendi e përdor atë për të transportuar naftën e vet bruto, kryesisht në Kinë, dhe nafta është një burim kryesor i të ardhurave për regjimin.

Nëse Teherani do ta mbyllte me sukses ngushticën, kjo do të shkaktonte një rritje më të gjerë të çmimeve për mallrat e transportuara dhe do të ndërlikonte procesin deflacionar në SHBA, duke i mbajtur potencialisht normat e interesit më të larta për një kohë më të gjatë.

Të hënën në mëngjes, Trump përmendi gjithashtu mundësinë e ndryshimit të regjimit në Iran.

“Nëse regjimi aktual iranian nuk është në gjendje ta bëjë Iranin përsëri të madh, pse të mos ketë ndryshim regjimi?” tha presidenti amerikan në Truth Social.

Parlamenti i Iranit ka miratuar mbylljen e ngushticës së Hormuzit. Nga Hormuzi kalon nafta dhe gazi i vendeve të Gjirit Arabik.

Por, Këshilli i Lartë i Sigurisë Kombëtare i Iranit duhet të marrë vendimin përfundimtar nëse do ta mbyllë Ngushticën e Hormuzit, tha të dielën Press TV iraniane.

Vendimi për të mbyllur ngushticën, përmes së cilës rrjedh rreth 20 përqind e kërkesës globale për naftë dhe gaz, nuk është ende përfundimtar. Por ligjvënësi dhe Komandanti i Gardës Revolucionare, Esmail Kosari, iu tha gazetarëve të dielën se kjo është në axhendë dhe “do të bëhet sa herë që të jetë e nevojshme”.

Ngushtica e Hormuzit, një kalim i ngushtë që lidh Gjirin Arabik me Detin Arabik, është rruga detare më kritike për tranzitin global të energjisë. Afërsisht 20 përqind e furnizimeve botërore me naftë dhe gaz natyror kalojnë nëpër ngushticë, e cila ndodhet midis Iranit dhe Omanit.

Çdo ndërprerje e këtij rrjedhe do të dërgonte valë tronditjeje në tregjet globale të energjisë, duke shkaktuar potencialisht një rritje të ndjeshme të çmimeve të naftës dhe duke destabilizuar më tej një rajon tashmë të paqëndrueshëm.

Ngushtica ka qenë prej kohësh një pikë e nxehtë gjeopolitike. Irani ka kërcënuar ta mbyllë atë në të kaluarën, veçanërisht gjatë periudhave të tensionit të lartë me Shtetet e Bashkuara. Por, pavarësisht kërcënimeve të shumta gjatë viteve, Teherani kurrë nuk ka shkuar aq larg sa ta mbyllë atë, një veprim që do të shihej gjerësisht si një akt përshkallëzimi me pasoja globale.

Dan Caine, kryetar i shefave të përbashkët të shtabit të SHBA-së, zyrtari më i lartë ushtarak amerikan, dha detaje rreth operacionit – të cilin ai zbuloi se quhej “Çekiçi i Mesnatës”.

Gjenerali i Forcave Ajrore të SHBA-së përcaktoi afatet, si dhe armët dhe pajisjet e përdorura.

Ai shtoi se vlerësimet fillestare të dëmeve nga beteja zbuluan se të tre shënjestrat pësuan dëme dhe shkatërrime jashtëzakonisht të rënda.

Caine tha se në mesnatën e së premtes, një paketë e madhe bombarduesish B-2 u nis nga SHBA-ja.

Për të ruajtur surprizën, disa bombardues fluturuan në perëndim në Paqësor, diçka që u përshkrua si një “përpjekje mashtrimi”.

Gjatë fluturimit 18-orësh drejt objektivit, bombarduesit amerikanë iu nënshtruan disa furnizimeve me karburant.

Raketat lundruese Tomahaëk goditën Isfahanin

Ndërsa bombarduesit e Operacionit “Midnight Hammer” hynë në Iran, SHBA-të vendosën “disa karreme” dhe pak para se ta bënin këtë, në orën 5 pasdite EST, një nëndetëse amerikane lëshoi më shumë se dy duzina raketash Tomahaëk në Isfahan.

14 bomba shpërthyese bunkerësh të përdorura në Midnight Hammer
Caine vazhdoi: “Rreth orës 6:40 pasdite EST, avioni kryesor B-2 hodhi dy armë GBU 57 Massive Ordnance Penetrator në të parën nga disa pika synimi në Fordo.

“Siç deklaroi presidenti mbrëmë, bombarduesit e mbetur goditën më pas objektivat e tyre.”
U përdorën gjithsej më shumë se 75 armë, përfshirë 14 bomba shpërthyese bunkerësh prej 30,000 kilogramësh.

Kjo shënoi përdorimin e tyre të parë operativ.

Disa shpërthime u dëgjuan në zonën e Tel Aviv këtë të diel në mëngjesMbrojtja ajrore e izraelit u aktivizua dhe sistemi raketor Iron Dome rrëzoi disa raketa.

Sipas raportimeve ne media , nje nga raketat ka goditur në qendër tregtare në Tel Aviv dhe paraprakisht raportohet për të plagosur, por ende nuk dihet numri i të lënduarve.