Shkencëtarët po dërgojnë një SOS duke vënë në dukje se Rryma e Gjirit në Meksikë mund të shembet këtë shekull, ndoshta që në vitin 2025. Kjo ngjarje, siç theksojnë ata, do të ishte katastrofike për kushtet globale të motit dhe “do të prekte çdo njeri në tokë”.
Rrjedha e Gjirit – një sistem jetik i rrymave oqeanike – mund të shembet brenda disa dekadash nëse ndryshimet antropogjene klimatike vazhdojnë, paralajmërojnë studiuesit nga Universiteti i Kopenhagës në një studim të botuar dje në revistën mjekësore Nature.
Rryma në Oqeanin Atlantik mban të ngrohta shumicën e zonave në Evropë, siç thekson uebfaqja “Politico”.Bazuar në gjetjet e hulumtimit, e ashtuquajtura Rryma e Përmbysjes Meridionale e Atlantikut ( AMOC ) – pjesë e së cilës është edhe Rryma e Gjirit – mund të shembet rreth mesit të shekullit, ndoshta që në vitin 2025.
Mendoj se duhet të jemi shumë të shqetësuar”, thotë udhëheqësi i studimit, profesor Peter Ditlevsen nga Universiteti i Kopenhagës në Danimarkë, duke theksuar se ishte një ndryshim i madh për klimën.
“AMOC”, siç shpjegojnë shkencëtarët, është një sistem kompleks aktual që transporton ujë të ngrohtë nga tropikët në Atlantikun e Veriut. Në këtë proces, uji ftohet, bëhet më i kripur dhe zhytet thellë në oqean, përpara se të përhapet në jug. E rëndësishmja është, se ai luan një rol kritik në sistemin klimatik duke rregulluar kryesisht kushtet globale të motit.
Rënia e Rrjedhës së Gjirit në Meksikë do të kishte implikime të mëdha, duke përfshirë dimra shumë më të ashpër dhe rritje të nivelit të detit që prekin pjesë të Evropës dhe SHBA-së, si dhe zhvendosjen e musonëve në tropikët, raporton CNN.
Për vite me radhë, studiuesit kanë shprehur shqetësim të fortë për Rrjedhën e Gjirit, duke vënë në dukje se kriza klimatike po përkeqësohet. Ndërsa oqeanet ngrohen dhe akulli shkrihet, më shumë ujë i freskët derdhet në oqean dhe zvogëlon densitetin e ujit, duke e bërë atë më pak të aftë të fundoset. Kur ujërat bëhen shumë të ëmbël, shumë të ngrohtë ose të dyja, “Rryma e Përmbysjes Meridionale Atlantike” (AMOC) mbyllet.
Rreth 12,000 vjet më parë, shkrirja e shpejtë e akullnajave bëri që “AMOC” të mbyllej, duke çuar në ulje-ngritje të mprehta të temperaturës në hemisferën veriore me 10 deri në 15 gradë Celsius brenda një dekade, siç shkruan gazeta “Guardian”. Megjithatë, funksionimi i tij u rivendos më vonë. “Ndërprerja e Rrymës Meridionale të Përmbysjes së Atlantikut do të prekte çdo person në planet, është kaq i madh dhe i rëndësishëm”, thotë Peter de Monocal, president i Institutit Oqeanografik Woods Hole.
Në studim, ekspertët analizuan temperaturat e sipërfaqes së detit në Atlantikun e Veriut në një zonë në jug të Grenlandës gjatë një periudhe 150-vjeçare midis 1870 dhe 2020. Kjo pjesë e oqeanit ngrohet nga uji i transportuar në veri nga tropikët nga ‘AMOC’, thekson kreu i hulumtimit, Peter Ditlevsen. “Pra, nëse është duke u ftohur, kjo është për shkak se Përmbysja Meridionale e Atlantikut është duke u dobësuar.”
Ai, sipas parashikimeve të tij, vlerëson se Rryma e Gjirit mund të shembet që në vitin 2025 dhe deri në vitin 2095. Pika më e mundshme e kolapsit është diku mes viteve 2039 dhe 2070, sipas kreut të hulumtimit.
Studimi i ri, siç pretendon gazeta Guardian, “siguron një analizë të re që fokusohet në momentin kur do të ndodhë pika e kthesës AMOC”.
Autorët e raportit u bëjnë thirrje qeverive dhe qytetarëve që të ndërmarrin veprime të menjëhershme dhe efektive për të frenuar ndotjen e ngrohjes globale, për të ulur temperaturat globale dhe për të ngadalësuar shkrirjen e Arktikut.
